Ben je ook wel eens nieuwsgierig waar de naam van je woonplaats vandaan komt? Waar komt de naam Amsterdam, Delft, Dordrecht, Den Haag, Gouda, Haarlem of Leiden vandaan?
Amsterdam dankt zijn naam aan de ligging bij een in de 13e eeuw aangelegde dam in de Amstel. De Dam ligt op deze plek. De meest waarschijnlijke bouwdatum van de dam ligt tussen 1265 en 1275. De Dam vormde de eerste verbinding tussen de nederzettingen op de Warmoesstraat en de Nieuwendijk aan beide kanten van de rivier. Er zat een sluis in de dam, waarmee schepen geschut konden worden en waarmee ook gespuid kon worden. Door af en toe het water met grote kracht richting IJ te laten stromen, werd de haven (het Damrak) uitgeschuurd.
De stad Delft dankt haar naam aan het ‘delven’ (graven) van de oudste gracht, de Oude Delft. Aan dit water werd een vroonhof gebouwd, de hoeve van een landsheer, van waaruit de omringende landbouwgronden werden geëxploiteerd.
De stad Dordrecht ontstond aan het riviertje de Thuredrecht. De nederzetting die rond 1200 als Durdreth of Durthric wordt vermeld was dus naar het riviertje genoemd. De naam Dordrecht werd al in het oudst bekende stadsrecht van 1220 op de hedendaagse manier geschreven.
Die Haghe (‘het omheinde’) ontstond toen Floris IV (1210-1234) in deze beboste streek een jachthuis liet bouwen. Pas veel later – begin zeventiende eeuw – duikt de deftiger naam ‘s-Gravenhage op, die beter paste bij de status van de residentie én bij de pogingen Den Haag als stad erkend te krijgen. Tegenwoordig gebruikt het stadsbestuur weer de naam Den Haag.
De Gouwe werd in 1139 voor het eerst vermeld in een oorkonde, onder de Latijnse naam Golda. Over de herkomst van de naam Gouwe bestaan meerdere theorieën. De naam zou afgeleid zijn van de algemene benaming ‘gouw(e)’ voor een rivier met een weg erlangs.Volgens een andere theorie zou de naam slaan op de gouden gloed die het water van de Gouwe, ooit een veenstroom, heeft gehad. De plaats die aan de rivier werd gebouwd kende men lang onder namen als Golde, Die Goude, Ter Goude en Tergouw. In middeleeuwse Latijnse teksten werd de naam geschreven als Gouda, waarmee zowel de rivier als de stad kon worden bedoeld. Tegenwoordig is Gouda de enige stad in Nederland die zowel officieel als in de volksmond met de Latijnse naamsvorm wordt aangeduid.
Haarlem is waarschijnlijk een verbastering van Haarloheim. Heim hangt samen met heem, dat “woonplaats” betekent. De naam als geheel betekent waarschijnlijk “woonplaats gelegen op een hoge zandgrond (haar) in het bos (lo)”.
De naam Haralem werd aan het begin van de 10e eeuw voor het eerst op papier gezet door een geestelijke van de Sint Maartenskerk te Utrecht, die een inventarisatie moest maken van alle kerkelijke bezittingen.
De naam Leiden komt voor het eerst voor in een oorkonde uit 1108 waarin de burggraaf wordt vermeld als Adelwino de Ledene. Een populaire verklaring voor de naam Leiden is dat deze is afgeleid van de Romeinse nederzetting Lugdunum Batavorum. In werkelijkheid lag die nederzetting niet ter hoogte van Leiden, maar bij Katwijk. Ook is er de theorie dat de naam is afgeleid van het riviertje de ‘Leyte’, dat afwaterde in de Rijn (waar nu de Oude Rijn en Nieuwe Rijn samenkomen).
Leer deze plaatsen nog beter kennen. Stuk voor stuk zijn ze de moeite waard. Doe eens een stadswandeling of een stadsganzenbord.
http://www.groepswijzer.nl/arrangementen/category/13/stadswandeling